«σχετική προσαρμογή του μοναδιαίου κόστους εργασίας»

Προβλέψεις Πυθίας για ένα σύστημα που σαπίζει 

Πώς γίνεται να ισχυρίζεσαι ότι διαφαίνεται μια τάση σταθεροποίησης στην παγκόσμια οικονομία και την ίδια στιγμή να παραδέχεσαι ότι οι ρυθμοί της παγκόσμιας ανάπτυξης είναι πιο μικροί από αυτούς που είχες προβλέψει μόλις πριν από ένα εξάμηνο; Αυτό μόνο τα «τσακάλια» του ΔΝΤ μπορούν να το πετύχουν!

Στην πρόσφατη έκθεση αυτού του... ευαγούς ιδρύματος, με τίτλο «Παγκόσμιες προοπτικές και προκλήσεις πολιτικής», η οποία παρουσιάστηκε στη σύνοδο του G20 στο Μεξικό και δημοσιοποιήθηκε στα τέλη της προηγούμενης βδομάδας, το Ταμείο προβλέπει περιορισμένους ρυθμούς ανάπτυξης για την παγκόσμια οικονομία, της τάξης του 3.3% το 2012 και 3.6% το 2013. Για τις ανεπτυγμένες χώρες ο ρυθμός ανάπτυξης θα είναι ακόμα πιο κάτω (γύρω στο 1.6% τόσο για το 2012 όσο και για το 2013), ενώ για τις αναπτυσσόμενες προβλέπεται η πτώση από 7.11% που ήταν το 2011 σε 5.6% για το 2012, με ανοδική πρόβλεψη στο 6.2% για το 2013.

Όλα αυτά, όμως, βασίζονται σε δύο παραδοχές πολιτικής (έτσι τις ονομάζει η έκθεση). Η πρώτη είναι ότι οι πολιτικές που έχουν αποφασιστεί στη ζώνη του ευρώ θα τηρηθούν απαρέγκλιτα, για να αποκατασταθεί σταδιακά η «εμπιστοσύνη» (των δανειστών, φυσικά, προς τις χώρες που δανείζουν και όχι των εργαζόμενων - ποιος σκοτίζεται για δαύτους;). Η δεύτερη είναι ότι οι αμερικάνοι πολιτικοί ηγέτες θα αποφύγουν το «δημοσιονομικό γκρεμό». Με αυτό τον όρο χαρακτηρίζουν μια σειρά από περικοπές στις δημόσιες δαπάνες και την αύξηση της φορολογίας, που θα τεθούν αυτόματα σε εφαρμογή στο τέλος αυτού του χρόνου, προκειμένου να συγκρατηθεί το έλλειμμα και να μην αυξηθεί άλλο το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ.

Πώς θ’ αποφύγουν το γκρεμό; Μα μόνο αν αυξηθεί το ανώτατο όριο δανεισμού του αμερικάνικου κράτους! Αυτό δηλαδή που για τις χώρες της Ευρωζώνης παρουσιάζεται σαν αρρώστια (η αύξηση του δημόσιου χρέους, δηλαδή), για τις ΗΠΑ παρουσιάζεται ακριβώς το αντίθετο. Το ΔΝΤ ευελπιστεί ότι οι ΗΠΑ θ’ αυξήσουν το όριο δανεισμού τους, όπως έγινε και το καλοκαίρι του 2011, όταν μπροστά στον κίνδυνο χρεοκοπίας του αμερικάνικου δημοσίου τα δύο μεγάλα κόμματα της αμερικάνικης βουλής (Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικάνοι) συμφώνησαν «στο παραπέντε» να αυξηθεί το όριο δανειοδότησης του αμερικάνικου κράτους, που το ίδιο έχει θεσπίσει από το 1917 ως ένα μέτρο για τον έλεγχο του χρέους.

Σε περίπτωση που μία από τις δύο παραπάνω παραδοχές δεν εκπληρωθεί, τότε οι εκτιμήσεις του ΔΝΤ είναι στον αέρα και «ο κόσμος θα μπορούσε να διολισθήσει σε νέο πισωγύρισμα, με βαθιά ύφεση στην περιφέρεια της ζώνης του ευρώ και συρρίκνωση ή βάλτωμα στον πυρήνα της και σε άλλες ανεπτυγμένες οικονομίες».

Και καλά, η αμερικάνικη χρεοκοπία πολύ πιθανόν να αποφευχθεί με αύξηση του δανεισμού, τι θα γίνει όμως στη ζώνη του ευρώ; Να πως απαντάει η έκθεση: «Οι οικονομικές συνθήκες στην ζώνη του ευρώ παραμένουν εύθραυστες και οι κίνδυνοι εφαρμογής είναι παρόντες. Ενώ η δράση της ΕΚΤ έχει βγάλει από το τραπέζι ορισμένους σημαντικούς κινδύνους, πολιτικοί και οικονομικοί παράγοντες μπορεί να εμποδίσουν χώρες από το να ζητήσουν βοήθεια από τα προγράμματα του ESM (σ.σ. μόνιμος μηχανισμός στήριξης) και να εισχωρήσουν έγκαιρα στο OMT (σ.σ. πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ). Ένας ακόμα κίνδυνος είναι ότι η λιτότητα μπορεί να αποβεί πολιτικά και κοινωνικά μη υπερασπίσιμη στις χώρες της περιφέρειας, καθόσον οι δομικές και οικονομικές μεταρρυθμίσεις θα πάρει χρόνια για να ολοκληρωθούν.

Επιπρόσθετα, οι κρίσιμοι παράγοντες της εγκαθίδρυσης μιας τραπεζικής ένωσης με κοινά οικονομικά στηρίγματα θα χρειαστεί χρόνο για να εφαρμοστούν. Μία επανάληψη των εντάσεων θα οδηγούσε σε αύξηση των σπρεντ (σ.σ. και επομένως των επιτοκίων δανεισμού) και συρρίκνωση των πιστώσεων και κυβερνήσεις υπό πίεση θα εξαναγκαστούν να εφαρμόσουν ακόμα και επιπρόσθετες οικονομικές προσαρμογές, με αποτέλεσμα μεγαλύτερες απώλειες στο ΑΕΠ και σημαντικές υπερχειλίσεις σε άλλες οικονομίες».

Πώς μεταφράζεται εν ολίγοις αυτή η προσεγμένη τεχνοκρατική γλώσσα; Απλά, ότι χρειάζεται χρόνος για να ολοκληρωθεί η κινεζοποίηση στις χώρες της περιφέρειας, που για χρόνια θα βαδίζουν σε τεντωμένο σκοινί. Οι Δουνουτάδες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, φοβούμενοι ότι η λιτότητα δε θα μπορέσει για πολύ ακόμα να είναι «υπερασπίσιμη», αφού η περιβόητη «ανάπτυξη» μάλλον θα καθυστερήσει μέχρι να «ολοκληρωθούν» οι αντεργατικές μεταρρυθμίσεις.

Ένα από τα αγκάθια που καθυστερούν την «ανάκαμψη» αυτή είναι ότι «τα αδύναμα ακόμη ιδιωτικά και δημόσια ισοζύγια βαραίνουν στη ζήτηση. Το υψηλό χρέος των νοικοκυριών μειώνει την ικανότητα δανεισμού και προωθεί την αποταμίευση (σ.σ. τον αποθησαυρισμό δηλαδή στις τράπεζες) και την επιφυλακτικότητα σε νέο δανεισμό, ενώ οι τράπεζες διατηρούν τα σφικτά δανειακά τους στάνταρντ, εν μέρει σε απάντηση των κανονιστικών πιέσεων και των πιέσεων των αγορών για να μειώσουν τη μόχλευση και να δυναμώσουν τα κεφάλαιά τους. Ως αποτέλεσμα, τόσο η παροχή όσο και η ζήτηση πίστωσης έχουν συμπιεστεί, μειώνοντας την κατανάλωση και τις επενδύσεις».

Τα νοικοκυριά και τα κράτη είναι βουτηγμένα στα χρέη. Όταν χρωστάνε και της Μιχαλούς, πώς να πάρουν κι άλλα δάνεια;
Οι τράπεζες από τη μεριά τους παραμένουν καχύποπτες και επιφυλακτικές στο ν’ ανοίξουν τους κρουνούς της δανειοδότησης. Η περιβόητη μόχλευση (δηλαδή δανεισμός πολλαπλάσιος από τα λεφτά που μπορεί να δώσει αυτός που δανείζεται, ο οποίος υπολογίζει να επιστρέψει τα λεφτά από το δανεισμό αυτό από μελλοντικά του κέρδη) δεν μπορεί να πάρει τον χαρακτήρα που είχε παλαιότερα, οδηγώντας σε χρηματοπιστωτικές φούσκες.

Τί μένει επομένως; Να συνεχιστούν οι πολιτικές κινεζοποίησης των εργατών στις χώρες της περιφέρειας, που τις ονομάζουν «σχετική προσαρμογή του μοναδιαίου κόστους εργασίας», ώστε να μειωθεί στις χρεώστριες και να αυξηθεί στις πλεονασματικές χώρες. Κι εφόσον «οι ελλειμματικές χώρες συνεχίζουν την απαραίτητη δημοσιονομική ενίσχυση, η παγκόσμια ανάπτυξη θα έπρεπε να βασιστεί σε δυνατότερη ζήτηση από τις πλεονασματικές χώρες». Μ’ άλλα λόγια, δουλεύτε ζώα, για ν’ αγοράσουν οι καταναλωτές στις πλουσιότερες χώρες! Και μη νομίζετε ότι ο κόσμος είναι πλεον πιο ασφαλής από τον κίνδυνο νέων κρίσεων: «Η χρηματοοικονομική κανονιστική μεταρρυθμιστική ατζέντα έχει προχωρήσει, ωστόσο η εφαρμογή της είναι ακόμα στα πρώτα στάδια και το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα δεν είναι κατ' ανάγκη πιο ασφαλές απ’ όσο ήταν πριν από την κρίση».

Ένα πράγμα που χαρακτηρίζει τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής είναι η πλήρης αναρχία. Κανένας δεν μπορεί να γνωρίζει πότε θα σκάσει η επόμενη φούσκα, πού θα σκαλώσει η αλυσίδα των αέναων πωλήσεων και αγορών. Γι’ αυτό και οι προβλέψεις των «έγκριτων αναλυτών» πολλές φορές πέφτουν εντελώς έξω. Οι νομοθεσίες που προσπαθούν να θέσουν κάποιον έλεγχο για να μη δημιουργηθούν «φούσκες» είναι ανίκανες ν’ αποτρέψουν μια λειτουργία που στον καπιταλισμό παίρνει το χαρακτήρα οικονομικού νόμου: την πλήρη απουσία σχεδιασμού που ν’ ανταποκρίνεται στις καταναλωτικές δυνατότητες των λαϊκών μαζών. Όσο οι τελευταίες μειώνονται, ως απότοκο της αύξησης της εκμετάλλευσης, τόσο ο κίνδυνος ενός κραχ θ’ αυξάνεται, με την απεριόριστη δυνατότητα επέκτασης της παραγωγής να σκαλώνει πάντα στην περιορισμένη δυνατότητα κατανάλωσης των πλατιών λαϊκών μαζών. Και οι καπιταλιστές θα κινδυνεύουν να μείνουν… με τα εμπορεύματα στο χέρι.

Αυτός, όμως, ο φαύλος κύκλος του καπιταλισμού δεν διορθώνεται. Απλά σπάει με την επαναστατική ανατροπή του.

ΚΟΝΤΡΑ - ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟΥ 17 ΝΟΕΜΒΡΗ

πηγή: ΚΟΝΤΡΑ