"Δεν θα με απαλλάξει κανείς απ' αυτόν τον άνθρωπο;"
(Φρειδερίκη "Φρίκη" Γλύξμπουργκ)
Σαν σήμερα, 22 Μαίου 1963, ο Γρηγόρης Λαμπράκης, βουλευτής της
ΕΔΑ και αγωνιστής του παγκόσμιου φιλειρηνικού κινήματος, δέχεται δολοφονική
επίθεση στη Θεσσαλονίκη. Λίγες μέρες αργότερα θα υποκύψει στα τραύματά του.
Όταν, 22 Μαΐου του 1963, ο Λαμπράκης έφτασε σε εκδήλωση της
"Επιτροπής δια την διεθνή ύφεσιν και ειρήνην", στην οποία ήταν
ομιλητής, δεκάδες ακροδεξιοί παρακρατικοί και άτομα του υποκόσμου είχαν
συγκεντρωθεί και, ως δήθεν "αγανακτισμένοι πολίτες", αποδοκίμαζαν τον
Λαμπράκη. Είχαν προηγηθεί διαβήματα της ΕΔΑ στις αρχές αλλά οι 180 χωροφύλακες,
που βρέθηκαν στον τόπο της συγκέντρωσης, μαζί με ανώτερους αξιωματικούς, δεν
έκαναν τίποτα για να διαλύσουν την αντισυγκέντρωση των ακροδεξιών τραμπούκων η
να προστατεύσουν την ζωή του Λαμπράκη. Στην πραγματικότητα, η ίδια η Επιθεώρηση
της Χωροφυλακής και το Ε΄ Αστυνομικό Τμήμα είχαν οργανώσει σχέδιο για την
παρεμπόδιση και ματαίωση της συγκέντρωσης, χρησιμοποιώντας
"συνεργάτες" τους (ακροδεξιούς, ποινικούς κ.α) ως
"αγανακτισμένους".
Οι "εθνικόφρονες", με την προστασία (καθοδήγηση) της
αστυνομίας αρχίζουν αποδοκιμασίες, ύβρεις, απειλές και σωματικές επιθέσεις σε
βάρος των συγκεντρωμένων. Όσο πλησιάζει η ώρα της εκδήλωσης οι παρακρατικοί
εντείνουν τις αποδοκιμασίες. Ακούγεται το σύνθημα "Λαμπράκη θα
πεθάνεις". Ο Λαμπράκης εκφωνεί τον λόγο του για την Ειρήνη, κάτω από τις
έξαλλες κραυγές, ενώ έπεφταν βροχή οι πέτρες εναντίον του. Τα επεισόδια
πληροφορείται ο Γ. Τσαρουχάς, βουλευτής της ΕΔΑ στο Ν. Καβάλας, και μεταβαίνει
στη συγκέντρωση των φίλων της ειρήνης, όπου και τραυματίζεται από τους
παρακρατικούς που τον κτυπούν στο κεφάλι. Μόλις τον βάζουν στο ασσθενοφόρο οι
"αγανακτισμένοι εθνικοφρόνες" σπάνε τα τζάμια, παραβιάζουν την πόρτα,
ρίχνονται πάνω στον τραυματισμένο βουλευτή, τον χτυπούν,τον τραβούν έξω, τον
ρίχνουν στην άσφαλτο και τον κλωτσοπατούν. Αναίσθητος πια ο Γ. Τσαρουχάς
μεταφέρεται στο σταθμό Α΄ βοηθειών. Ο Λαμπράκης, ολοκληρώνοντας όπως-όπως την
ομιλία του φωνάζει απο το μικρόφωνο "Προσοχή. Εδώ βουλευτής Λαμπράκης.
Καταγγέλλω ότι υπάρχει σχέδιο δολοφονίας μου και καλώ τον υπουργό Β. Ελλάδος,
τον νομάρχη, τον εισαγγελέα, τον στρατηγό Χωροφυλακής Μήτσου, τον διευθυντή της
Αστυνομίας και τον διοικητή Ασφαλείας να προστατέψουν τη συγκέντρωση και τη ζωή
μου".
Η χωροφυλακή διαβεβαιώνει τον Λαμπράκη ότι η περιοχή είναι
ασφαλής και περνάει τον δρόμο προς το ξενοδοχείο. Τότε δέχεται σφοδρή επίθεση
διερχόμενου τρικύκλου που ρίχνεται πάνω του, σε αντικανονική πορεία,
διασχίζοντας την οδό Βενιζέλου με μεγάλη ταχύτητα, ενώ κάποιος που ήταν
ανεβασμένος στην καρότσα, χτυπάει με ένα λοστό τον Λαμπράκη στο κεφάλι. Ο
βουλευτής σωριάστηκε αιμόφυρτος στο έδαφος. Οδηγός του τρίκυκλου ήταν ο Σπύρος
Γκοτζαμάνης, μεταφορέας, γνωστός στον υπόκοσμο της Θεσσαλονίκης. Ο αγωνιστής
Μανώλης Χατζηαποστόλου πήδηξε στην καρότσα του τρίκυκλου με σκοπό να σταματήσει
το όχημα, που αναπτύσσοντας ταχύτητα έφυγε αμέσως. Αργότερα έγινε γνωστό ότι
πάνω στο τρίκυκλο επέβαινε και ο Μανώλης Εμμανουηλίδης, καταδικασμένος για
βιασμό, παιδεραστία, κλοπή κ.α. Παρά το ποινικό παρελθόν (παιδεραστία κ.α), ο
Εμμανουηλίδης είχε διοριστεί στις.... παιδικές κατασκηνώσεις Ωραιοκάστρου
επειδή ήταν συνεργάτης της Αστυνομίας. Ακολούθησε άγρια πάλη μεταξύ
Χατζηαποστόλου και Εμμανουηλίδη. Το τρίκυκλο σταμάτησε, ο Γκοτζαμάνης κατέβηκε
και με ένα γκλομπ χτύπησε τον Χατζηαποστόλου, έως ότου εμφανίστηκε ένας
τροχονόμος, ο οποίος, μη γνωρίζοντας όσα είχαν προηγηθεί, συνέλαβε τον
Γκοτζαμάνη. Ο Λαμπράκης μεταφέρθηκε στο ΑΧΕΠΑ, σε κωματώδη κατάσταση. Κατέληξε
λίγο μετά, 26 Μαίου 1963. Ήταν 51 χρονών.
Η δολοφονική επίθεση στον Λαμπράκη και στους φίλους της
ειρήνης οργανώθηκε απο όλο το σύστημα του μετεμφυλιακού ακροδεξιού κράτους και
παρακράτους. Οι "εθνικόφρονες" οργανώσεις που συνεργάζονταν με την
αστυνομία και στρατολογούσαν εγκληματίες, βιαστές, παιδεραστές, και τους
παρουσίαζαν ως ¨αγανακτισμένους πατριώτες", ενάντια σε συγκεντρώσεις της
αριστεράς, ήταν συμπλήρωμα του αντικομμουνιστικού αστικού κρατικού μηχανισμού.
Τα "εθνικόφρονα" αποβράσματα οπλίζονταν (κυριολεκτικά και μεταφορικά)
απο την αστυνομία, με πολιτική ευθύνη του Παλατιού και των κυβερνήσεων. Η
"Φρίκη" Γλύξμπουργκ είχε ουσιαστικά ζητήσει την επίθεση στον
Λαμπράκη, λίγες μέρες πριν γίνει. Μαζί με το Παλάτι, η πολιτική ευθύνη της
δολοφονίας ανήκει και στην κυβέρνηση της ΕΡΕ-και προσωπικά στον δήθεν
"εθνάρχη" Κωνσταντίνο Καραμανλή, ο οποίος έθρεψε, ανέχτηκε και
αξιοποιήσε το παρακράτος και για δικά του πολιτικά οφέλη (εκλογές "βίας
και νοθείας' κ.α). Όταν ακόμα και οι σοσιαλδημοκράτες βουλευτές του Εργατικού
Κόμματος Βρετανίας του έστειλαν επιστολή χαρακτηρίζοντας την δολοφονία
"πολιτικό έγκλημα", ο "εθνάρχης" απάντησε ότι "Ο
διεθνής κομμουνισμός εκινητοποιήθει τελευταίως και πάλιν εναντίον της
Ελλάδος."(!). Όσο για την έκφραση "Ποιός κυβερνά αυτον τον τόπο"
που υποτίθεται ότι είπε ο Καραμανλής στον τότε ΚΥΠαρχη Νάτσινα είναι ανύπαρκτη,
προπαγανδιστικό επιχείρημα για το ξέπλυμα του "εθνάρχη", που έχει
διαψευστεί απο τον τότε υφυπουργό τύπου Γεροκωστόπουλο και άλλους. Η δολοφονία
Λαμπράκη ξεσήκωσε κινητοποιήσεις που οδήγησαν στο μαζικό κίνημα της νεολαίας
της δεκαετία του 60.
Η θυσία του Λαμπράκη παραμένει ζωντανή, στις σημερινές μάχες
ενάντια στον ιμπεριαλισμό, για την ειρήνη, τα δικαιώματα των λαών και των
εργαζομένων. Ο Πρωθυπουργός Κ.Μητσοτάκης είχε πει το 2018: "Το παιδί 17
ετών που τον ενδιαφέρει πώς θα είναι η Ελλάδα το 2030, τι τον ενδιαφέρει τι
έγινε το 1963". Όμως, όποιος ξεχνάει την ιστορία του, είναι καταδικασμένος
να την ξαναζήσει.
Πηγές: "Δολοφονία Λαμπράκη. Ανέκδοτα ντοκουμέντα (1963-1966)",
Προσκήνιο, "Πολιτική Δολοφονία: Υπόθεση Λαμπράκη" , Κ.Παπαϊωάννου,
Ποντίκι, "Από τον εμφύλιο στη χούντα", Σπ.Λιναρδάτος, Παπαζήσης,
"Το Παρακράτος και η 21η Απριλίου, Α.Λεντάκης, Προσκήνιο, "Αναμνησεις
και εκμυστηρευσεις ενος δικαστη. Από τη δίκη Λαμπράκη, τη δίκη του Ειδικού
Δικαστηρίου, τη θητεία του στον ΑΣΕΠ και το ΕΣΡ". Β.Λαμπρίδης, Ιανός,
"Ιστορία της Νεώτερης και Σύγχρονης Ελλάδας, Τ.Βουρνάς, Πατάκης.
