μακιγιάζ

Το λημέρι του αλχημιστή

του Γιάννη Βαρουφάκη

Όταν η γαλλική αφροσύνη και η γερμανική αφέλεια/ευπιστία ενώνονται εναντίον του ελληνικού χρέους: Ένα ακόμη θλιμμένο επεισόδιο του πώς να μην αντιμετωπίζεις μια συστημική κρίση

Ενώ οι κρίσεις είναι το εργαστήριο του μέλλοντος, η κρίση του ευρώ αποδεικνύεται περισσότερο σαν το «λημέρι του αλχημιστή». Τον περασμένο Νοέμβριο, (αναγγέλθηκε) η λαμπρή ιδέα προς άγραν πελατών, με την απαραίτητη φανφάρα, ότι έχουμε το EFSF (:- Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας) να αγοράζει (με μια έκπτωση) τα ελληνικά και ιρλανδικά ομόλογα στη δευτεροβάθμια αγορά (προκειμένου να προκληθεί ένα «κούρεμα» μη-πτώχευσης). Παρά τον ενθουσιασμό που προκάλεσε, η ιδέα δεν απογειώθηκε, (για τους ίδιους λόγους που οι χοίροι δυσκολεύονται να καταργήσουν την βαρύτητα και να πετάξουν). Τις τελευταίες ημέρες κορύφωσης του δράματος, που επικεντρώθηκε γύρω από το αθηναϊκό Κοινοβούλιο και διαδόθηκε η ακτινοβολία του στα νοικοκυριά όλου του κόσμου, φαίνεται να ωοτοκείται μια άλλη πλεκτάνη.

Αυτή τη φορά, έχει την προέλευσή της στις γαλλικές τράπεζες, που έχουν «κεντρισθεί» σε έναν παροξυσμό διανοητικής δραστηριότητας, λαμβανομένης υπόψιν της καταστροφής που θα τους προκληθεί, εάν η Ελλάδα πτωχεύσει (και τα ελληνικά παράγωγά τους καταστραφούν και γίνουν στάχτη). Το αποτέλεσμα ήταν ένα φιλόδοξο σχέδιο «εθελοντικής» ανακύλησης/επαναγοράς μέρους του χρέους της Ελλάδας. Με συνοπτικές διαδικασίες, μια συνεδρίαση περίπου πενήντα, κυρίως, γαλλικών και γερμανικών τραπεζών κανονίστηκε στη Ρώμη, υπό την κηδεμονία του Vittorio Grilli (προϊσταμένου του ιταλικού Υπουργείου Οικονομικών και προεδρεύοντα της οικονομικής και χρηματιστικής/χρηματοδοτικής Επιτροπής της ΕΕ), για να συζητήσουν το θέμα και να επιτύχουν μια προσωρινή συμφωνία εφαρμογής του.

Η αρχική ιδέα, από τους τολμηρούς Γάλλους τραπεζίτες, επικεντρώνεται πάνω σε μια μετακύληση/επαναγορά τού 50% των ελληνικών κρατικών ομολόγων (GGBs) που κατέχουν οι τράπεζες. Τεθειμένου απλά, με την λήξη τους, οι τράπεζες θα χρησιμοποιούσαν το 50% των εισπράξεων του ελληνικού κράτους, (δηλ. των χρημάτων που η Ελλάδα παίρνει από την ΕΕ και το ΔΝΤ) για να αγοράσει τα νεα ελληνικά ομόλογα τριακονταετούς διάρκειας, που περιλαμβάνουν ένα επιτόκιο ίσο με αυτό που η Ελλάδα πληρώνει αυτήν την περίοδο στην ΕΕ, (περίπου 6%), συν ένα πιθανό ασφάλιστρο, συνδεδεμένο με τη μέση μελλοντική ελληνική ανάπτυξη. Οπόταν, η ερώτηση είναι: Γιατί στην ευχή θα «ήθελαν» να διατρέξουν έναν τέτοιο μακροπρόθεσμο κίνδυνο σε μια οικονομία «basketcase»- αδύναμη και αναποτελεσματική, λόγω έξαψης, πανικού και άγχους; Η απάντηση είναι διπλή:

Κατ’ αρχάς, επειδή το σχέδιο προβλέπει, για ασφάλεια, μια μορφή γκανιότας/κοινού ταμείου των υψηλής ποιότητας μετοχών και των τίτλων στους οποίους οι τράπεζες θα επαναεπενδύσουν άλλα 20% των εισπράξεών τους από τα ληγμένα κρατικά ομολόγα- GGBs. Επιδίωξη αυτού του κεφαλαίου είναι να τροφοδοτηθεί ένα κονδύλιο από το οποίο να μπορούν να αντληθούν χρήματα, σε περίπτωση ελληνικής πτώχευσης, για τα νέα ομόλογα των 30 ετών. Αφετέρου, και το πιο σημαντικό, επειδή τα νέα τριακονταετή ομόλογα που οι τράπεζες θα αγοράσουν, (αλά ομόλογα Brady), θα μεταφερθούν από τα βιβλία τους προς κάποιο Special Vehicle - «Ειδικό Όχημα». Με άλλα λόγια, θα είναι σαν οι τράπεζες να μην έχουν δανείσει αυτά τα χρήματα στην Ελλάδα, όταν θα φθάσουμε στη «Βασιλεία- Basle ΙΙΙ» και τα ευρωπαϊκά «stress tests»- δοκιμές πίεσης. Στην πραγματικότητα, θα επιτραπούν για να μπορέσει να αξιοποιηθεί η «line of credit» - πιστωτική συμφωνία τους με την ΕΚΤ να δανείζονται φτηνά και να δανείζουν ακριβά, βάσει μιας αναλογίας κεφαλαιοποίησης που αγνοεί την συνεχιζόμενη, μακροπρόθεσμη έκθεσή τους στο ελληνικό χρέος.

Όταν αυτό το σχέδιο αποφασίστηκε στη Ρώμη, χθες, οι Γάλλοι πρόσθεσαν ένα άλλο συστατικό στο μίγμα, ελπίζοντας ότι θα καθιστούσε την πρότασή τους πιό εύγευστη στους Γερμανούς συναδέλφους τους: Η γκανιότα/κοινό ταμείο της ασφάλειας θα είχε την εγγύηση του ΕΤΧΣ/EFSF και θα περιείχε τα ομόλογα ΕΤΧΣ/FEST με έναν τέτοιο τρόπο, ώστε να παράχεται ικανή εμπιστοσύνη ότι το κοινό ταμείο/γκανιότα θα προσφέρει στους συμμετέχοντες μια γενναιόδωρη ασφάλεια έναντι μιας ελληνικής πτώχευσης. Οι Γερμανοί τραπεζίτες, σύμφωνα με τους Financial Times, είδαν με συμπάθεια τη γαλλική πρόταση. Ειδικά, λάτρεψαν την ιδέα ότι τα νέα ελληνικά ομόλογά τους θα ήταν και ασφαλισμένα και εκτός των βιβλίων τους! Εκείνο που δεν είδαν με καλό μάτι ήταν ο ορίζοντας 30 ετών που προτάθηκε από τους Γάλλους. Διατρίβοντας κάτω από την κεϋνσιανή ανησυχία ότι μακροπρόθεσμα είμαστε όλοι νεκροί, αυτοί αντιπρότειναν μια πολύ πιό σύντομη λήξη, (από 5 έως 10 χρόνια).

Θα μπορούσε αυτή η ιδέα να είναι η αρχή μιας επιτυχούς «μεταμόσχευσης» στην Ευρώπη της λογικής των «ομολόγων Brady»- Brady bond, (που βοήθησε να επιλυθεί η λατινοαμερικάνικη κρίση, προς το τέλος της δεκαετίας του ’80); Σε καμία περίπτωση! Επιτρέψτε μου να εξηγήσω γιατί θεωρώ τη συνεδρίαση της Ρώμης ως τη σύζευξη της γαλλικής τρέλας και του γερμανικής αφέλειας/ευπιστίας- naiveté. Η εξήγησή μου έχει τρία μέρη:

1. Εξετάζοντας το χρέος της Ελλάδας μόνο του, το θέμα είναι ότι οι τράπεζες που συμμετείχαν στη διάσκεψη της Ρώμης κατέχουν μόνο το 43%, περίπου, του ελληνικού χρέους. Έτσι, η πρόταση περιλαμβάνει μια μετακύληση/επαναγορά λιγότερη από το 22% του τεράστιου χρέους της Ελλάδας. Επιπλέον, αυτή η μετακύληση/απαναγορά δεν προσφέρει τίποτα όσον αφορά την φερεγγυότητας της Ελλάδας, λαμβανομένου υπόψιν του ανελέητου γεγονότος ότι τα νέα ομόλογα 30 ετών θα επιβαρυνθούν με ένα επιτόκιο τουλάχιστον 5%. Εν ολίγοις, το προτεινόμενο σχέδιο είναι ελκυστικό μόνο (α) στις γερμανικές, ολλανδικές, αυστριακές και φινλανδικές κυβερνήσεις, (που θα έχουν τώρα να επιδιώξουν μικρότερα δάνεια διάσωσης- bailout loans, από τα Κοινοβούλιά τους), και (β) τους τραπεζίτες που θα μπορούν να έχουν το κέικ τους και να το φάνε. Οι «μόνοι» μη ευεργετηθέντες θα είναι η Ελλάδα και η ταλαιπωρημένη… ευρωζώνη.

2. Το ζήτημα «εάν μια τέτοια διαπραγμάτευση θα προκαλέσει ένα EOD (γεγονός πτώχευσης)» είναι “ξεκρέμεστο»- βρίσκεται «στον αέρα». Οι περισσότεροι αναλυτές φοβούνται ότι θα προκαλέσει ένα τέτοιο EOD, οπότε, σε αυτή την περίπτωση, θα καταρίψει τον αρχικό σκοπό εξ ολοκλήρου, (ο σκοπός του γαλλικού σχεδίου είναι να αποφευχθεί ένα γεγονός πτώχευσης).

3. Άφησα το χειρότερο για τελευταίο: Όλη αυτή η συζήτηση για το τι πρέπει να γίνει με το ελληνικό χρέος οφείλει να εξετασθεί υπό το πρίσμα της συνεχούς άρνησης της Ευρώπης στην απλή αλήθεια ότι δεν έχουμε να κάνουμε με μια ελληνική κρίση χρέους. Πως το ελληνικό χρέος είναι η κορυφή του παγόβουνου. Είναι, υποστηρίζω, ακατανόητο ότι το ελληνικό χρέος μπορεί να αντιμετωπισθεί, ενώ, παράλληλα, να αφήνονται σε εκκρεμότητα η ιρλανδική, η πορτογαλική κ.λπ. κρίσεις χρέους, (καθώς, επίσης, και ο μεγάλος τραπεζικός της Ευρώπης), ελπίζοντας ότι θα διεκπαιρεωθούν μαγικά. Χρειάζεται μονάχα ενός δευτερολέπτου σκέψη για να καταλήξεις στο συμπέρασμα ότι σχέδια τέτοιας υφής δεν θα μπορούσαν, πιθανόν, να αντιμετωπίσουν τη συγκεκριμένη συστημική κρίση.

Εν ολίγοις, οι Γάλλοι έχουν δείξει, για άλλη μια φορά, ότι είναι ικανότεροι των – πολύ περισσότερο αδιάφορων/απαθών/ασυγκίνητων Γερμανών συναδέλφων τους. Αλίμονο, σε αυτήν την ιδιαίτερη περίπτωση, αυτό που έχουμε είναι η Παρισινή τρέλλα να υπερκαλύπτει την Γοτθική αφέλεια, σε έναν διαγωνισμό διανοητικής δύναμης, που δεν προσφέρει καμιά ελπίδα για επίλυση της βαθειάς, συστημικής μας Κρίσης.

πηγή: gkdata