Γόρδια Δημοκρατία

ταξίδια στο παρελθόν με τον Μέγα Σφουγγάριο

Οι (παρ)ερμηνείες της προσωρινής διαταγής

Γιώργος Κατρούγκαλος

Από την πρώτη στιγμή που εκδόθηκε η προσωρινή διαταγή για την ΕΡΤ έγινε αμέσως αντικείμενο διαστρέβλωσης και εκμετάλλευσης. Ο Υπουργός Οικονομικών το βράδυ της ανακοίνωσής της δήλωνε ότι, τάχα, το Δικαστήριο επικύρωσε την κατάργηση της ΕΡΤ, ενώ στη συνέχεια ανακοίνωσε επισήμως στην τρόικα ότι οι εργαζόμενοι σε αυτήν είναι ήδη απολυμένοι. Την επόμενη ημέρα χαλκεύθηκε η είδηση ότι το Συμβούλιο της Επικρατείας ή ο Πρόεδρος του έδωσε «διευκρινίσεις» που συνίσταντο στο ότι οι εργαζόμενοι δεν δικαιούνται πλέον μισθό και ότι το νόημα της απόφασης ήταν ότι η λειτουργία της ραδιοτηλεόρασης θα εξασφαλίζεται στο εξής με προσωπικό ασφαλείας! Πολύ πριν από την επίσημη διάψευση του κυρίου Μενουδάκου, είχα δηλώσει στο απεργιακό δελτίο της ΕΡΤ ότι η είδηση ήταν προφανώς κατασκευασμένη. Κανείς Δικαστής δεν θα προέβαινε σε παρόμοιες δηλώσεις, οι οποίες δεν είχαν, προδήλως, καμιά σχέση με το περιεχόμενο της προσωρινής διαταγής.

Ποιο είναι το νομικό περιεχόμενο της Σολομώντειας αυτής απόφασης και πώς επιδρά επί της νομικής κατάστασης της κρατικής ραδιοτηλεόρασης; Κατ’αρχάς να γίνει σαφές ότι πρόκειται για προσωρινό μέτρο ασφαλιστικών μέτρων. Δεν έλυσε, συνεπώς, οριστικά κανένα θέμα, πολύ λιγότερο δεν επικύρωσε τον τερματισμό της λειτουργίας της ΕΡΤ, ούτε το ζήτημα της εργασιακής κατάστασης των υπαλλήλων της. Αντιμετώπισε απλώς το κενό λειτουργίας της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης ως ανεπίτρεπτη διακοπή μιας δημόσιας υπηρεσίας και για το σκοπό αυτό διέταξε την αναστολή της εκτέλεσης της ΚΥΑ, επί λέξει,  «αποκλειστικά ως προς το μέρος της, με το οποίο προβλέπεται α) ότι διακόπτεται η μετάδοση ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών και η λειτουργία διαδικτυακών ιστοτόπων της ΕΡΤ Α.Ε., και β) ότι οι συχνότητες της ΕΡΤ Α.Ε. παραμένουν ανενεργές (άρθρο 2 παρ. 2 περ. β της παραπάνω Κ.Υ.Α.)»

Δεν είναι ακριβές ότι το ΣΤΕ δεν έθεσε χρονοδιάγραμμα για την εφαρμογή της εντολής του. Από το Σύνταγμα προκύπτει ότι αυτή έχει άμεση και δεσμευτική ισχύ. Οτιδήποτε, λοιπόν, δεν συνεπάγεται την λήψη κάποιου πρόσθετου οργανωτικού μέτρου, όπως, ιδίως, η εκ νέου επανεργοποίηση των συχνοτήτων, έπρεπε ήδη να έχει εφαρμοστεί. (Όπως ήδη επαναλήφθηκε η λειτουργία του Καναλιού της Βουλής.) Για την επανέναρξη του πλήρους προγράμματος, προφανώς απαιτούνται κάποια πρόσθετα μέτρα, για τα οποία η απόφαση επιφόρτισε τους συναρμόδιους υπουργούς χωρίς να τα προσδιορίσει. Αυτό δημιουργεί μεν μιαν ασάφεια, η οποία όμως δικαιολογείται διπλά: αφενός από την διάκριση των εξουσιών που δεν επιτρέπει στην δικαιοσύνη να υποκαθιστά πλήρως την διοίκηση στη λήψη των αποφάσεων αρμοδιότητας της και αφετέρου από προφανείς πολιτικούς λόγους: δεν χρειαζόμαστε κράτος δικαστών.

Τούτο δεν σημαίνει ότι η συμμόρφωση μπορεί να καθυστερήσει πάνω από μία δύο ημέρες, ούτε ότι μπορεί να γίνει με μη νόμιμο τρόπο. Σενάρια όπως αυτά που σκόπιμα διέρρευσαν περί του ότι η ΕΡΤ θα ξαναλειτουργήσει με συμβάσεις μερικών εργαζομένων που θα υπογραφούν από κάποια γενική διεύθυνση του υπουργείου Οικονομικών  είναι προφανώς παράνομα. Ο Υπουργός αυτός, μέχρι να ακυρωθεί η ΚΥΑ, έχει καταστεί απλώς διάδοχος (ως εκπρόσωπος του δημοσίου) της περιουσίας της ΕΡΤ, δεν έχει καμιά αρμοδιότητα όμως ως προς το ραδιοτηλεοπτικό πρόγραμμα. Ούτε προβλέπεται από πουθενά η δυνατότητα σύναψης παρόμοιων συμβάσεων από το προσωπικό της ΕΡΤ ή από αλλού. (Οι εργαζόμενοι της ΕΡΤ, παρά τα αντίθετα που διαδίδουν τα χαλκεία δεν είναι ακόμη απολυμένοι, παρά την πρόβλεψη του άρθρου 3 της ΚΥΑ: η εργασιακή σχέση ιδιωτικού δικαίου σύμφωνα με το εργατικό δίκαιο λύεται μόνο μετά την επίδοση της καταγγελίας και την καταβολή της αποζημίωσης. Σύμφωνα δε με το εμπορικό δίκαιο, ο βίος της ανώνυμης εταιρίας λήγει μόνον μετά το τέλος της εκκαθάρισης της).

Συμπερασματικά: Η κυβέρνηση, μην εφαρμόζοντας άμεσα την προσωρινή διαταγή παρανομεί. Θα καταστεί διπλά υπόλογη εάν επιχειρήσει να συμμορφωθεί με παράνομο τρόπο στις υποχρεώσεις της. Ούτε μπορεί να κρύψει τις πραγματικές ευθύνες της πίσω από νομικά τεχνάσματα: το ζήτημα είναι βαθύτατα πολιτικό, όχι δικονομικό. Η ουσία του έγκειται στο ότι καμιά θεσμική τομή δεν μπορεί να γίνει χωρίς δημοκρατία και ότι ο αυταρχικός τυχοδιωκτισμός είναι ο χειρότερος εχθρός κάθε ουσιαστικής μεταρρύθμισης. Την νέα δημόσια ραδιοτηλεόραση, μια ΕΡΤ που θα είναι ανοιχτή στην κοινωνία και όχι δέσμια της κυβερνητικής προπαγάνδας δεν μπορούν να την σχεδιάσουν οι πρωτεργάτες των φαύλων πρακτικών του παρελθόντος.
 
  * Ο Γιώργος Κατρούγκαλος είναι  καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου ΔΠΘ 

πηγή: το ποντίκι