από δύο πέτρες

όπως ο μυτερός βράχος στην ακτή που καρτερεί να ξαναγίνει φλόγα

ο γλάρος που αρνείται την έννοια του σπισιμού 

Δε θέλω να φανώ υπερβολικός αλλά περπατώντας σε μια έρημη παραλία διαπίστωσα πως όταν περιπλανιέμαι στην πόλη κοιτώ τον κόσμο από δυο κουρασμένα μάτια με λίγη μυωπία. Όταν περιπλανιέμαι στην εξοχή τα δεδομένα που λαμβάνω αντιστοιχούν σε περίπου εννιά υγιή μάτια. Για παράδειγμα, βλέποντας τη σκηνή της φωτογραφίας μπροστά μου, δεν ενδιαφέρθηκα να παρατηρήσω δύο υποκείμενα του ίδιου είδους που βρίσκονται πλάτη με πλάτη. Αυτό που είδα ήταν δύο ράμφη να βρίσκονται face to face. Κι αυτή η αντικριστή ομοιότητα στην κοψιά μεταξύ ράμφους και βράχου με έκανε για αρκετή ώρα να αναρωτηθώ αν η μύτη του βράχου μιμήθηκε εξελικτικά το ράμφος του γλάρου ή το αντίθετο. Ποια είναι δηλαδή η μορφή που επιβλήθηκε στο περιεχόμενο;

Μπορεί να μη βρήκα την απάντηση, έφτασα όμως σε ένα συμπέρασμα. Και το συμπέρασμα είναι οριστικό. Η Αθήνα πρέπει να ισοπεδωθεί. Απ' άκρη σ' άκρη. Βιώνουμε τη στιγμή που η φόρμα επιβλήθηκε και δέσμευσε το περιεχόμενό της. Το όριο απ' όπου θα μπορούσε να υπάρξει επιστροφή ξεπεράστηκε. Το οικοδομικό σχήμα διαμορφώνει απόλυτα τους ανθρώπους εντός του. Κάθε σκέψη μας σχηματοποιείται de facto από το καλούπι του εκτρώματος που μας περιβάλλει. Η φαντασία μας έχει γίνει μπετόν. Οι κινήσεις μας υπακούν ανακλαστικά στις πινακίδες σήμανσης των δρόμων. Η διάθεση αυτονομίας μας εξαντλείται στην αυτόνομη θέρμανση της πολυκατοικίας. Η ταξική μας ανάλυση δίνει συγχαρητήρια στην (παμπόνηρη εκ γενετής) στέγη γραμμάτων και τεχνών επειδή διακόσμησε την πρόσοψή της με φωτογραφίες των εργατών καθώς την έχτιζαν. Όσο για τη στάση του σώματός μας, βρισκόμαστε μονίμως σκυφτοί να περπατάμε στο στενό διάδρομο της σκαλωσιάς στα πεζοδρόμια. Από δω και στο εξής, κάθε ριζοσπαστική θεώρηση που επιβιώνει μέσα στην πόλη είναι ιδιοτελής και ρεφορμιστική αν δεν απαιτεί την ολοσχερή καταστροφή της.

Δε θέλω όμως να φανώ υπερβολικός. Υπάρχουν δυο τοποθεσίες στην πόλη που τις αγαπώ πολύ. Η πρώτη βρίσκεται στον Πειραιά. Εκεί, υπάρχει ένα σημείο λίγο πριν φτάσεις στο λιμάνι, όπου βλέπεις τον ψηλό αφύσικο πύργο να βγάζει από τη στέγη του καπνούς. Όπως σαλπάρει το καράβι για την Κρήτη δημιουργεί με το φουγάρο του έναν όμορφο αντικατοπτρισμό. Το άλλο σημείο δε βρίσκεται στην Αθήνα αλλά την αφορά. Όταν κοιτά κανείς την πόλη, κατά τη δύση του ηλίου, από το απέναντι βουνό της Σαλαμίνας, βλέπεις τις πύρινες αντανακλάσεις που δημιουργούνται κατά τόπους σε θερμοσίφωνες και σε γυάλινες προσόψεις κτιρίων. Και νομίζεις ότι είναι μικρές πύρινες εστίες που πρόκειται σε λίγο να φουντώσουν και να κάνουνε όλη την πόλη στάχτη.

Κι αν σε τρομάζει η φωτιά θα ήθελα να σου πω τώρα μια μικρή ιστορία. Δε θέλω να φανώ υπερβολικός αλλά η ιστορία αυτή όντως συνέβη πριν τρία εκατομμύρια χρόνια κι ας λένε πως την έβγαλα απ' το μυαλό μου. Και είναι όντως ιστορία, παρόλο που την περίοδο που έλαβε χώρα οι αρχαιολόγοι την ονομάζουν προϊστορία. Εκεί λοιπόν υπήρχε ένα μοναχικό παιδί που το αποκαλούσαν τρελό και όλοι το κορόιδευαν. Όμως αυτό ποτέ του δεν πείραξε κανέναν. Ούτε και μίλαγε καθόλου. Το μόνο που έκανε ήταν να μαζεύει πέτρες από κάτω και να τις κρούει μεταξύ τους, δημιουργώντας μελωδίες, ασυναίσθητα βέβαια αφού κανείς δεν ήξερε ακόμα τι ακριβώς είναι η μουσική. Αυτό εκνεύριζε τους υπόλοιπους, και του λέγανε συνεχώς να σταματήσει. Όμως δεν έβρισκε άλλο ενδιαφέρον. Κάτι ένιωθε μέσα του. Πήγαινε λοιπόν κάπου πιο ερημικά και συνέχιζε να χτυπάει τις πέτρες ρυθμικά. Μια τέτοια μέρα λοιπόν και καθώς ο ρυθμός της μουσικής που έβγαζαν οι πέτρες γινόταν εντονότερος, ξαφνικά πετάχτηκαν μπροστά στα μάτια του μικροί σπινθήρες. Θαύμα. Το παιδί συνέχιζε να χτυπάει τις πέτρες και οι σπίθες άρχιζαν σιγά σιγά να τσουρουφλίζουν τις πευκοβελόνες από κάτω. Μια πορτοκαλί γλώσσα υψώθηκε. Κι ήταν τότε που ο άνθρωπος ανακάλυψε τη φωτιά επάνω στον πλανήτη.

Και σε ρωτάω τώρα. Η μουσική έπλασε τη φωτιά ή μήπως ισχύει το αντίθετο;

"μονάχα εσύ το 'ξερες πως η κίνηση

δεν παραλλάζει από τη στάση"

Εουτζένιο Μοντάλε | ΞΕΝΙΑ
           (μτφρ. Ζ. Λορεντζάτος)

 

πηγή: πρτφ