ανεβαίνοντας το Sierra Maestra

Το Χρήμα Δεν Μυρίζει

12 Φεβρουαρίου, 2014

από Συνεργοί Παραλληλογράφοι

Του Ιουλιανού

Ήταν το 1946 όταν ο Αμερικάνος οικονομολόγος Kenneth Boulding στην 57^η συνδιάσκεψη της Αμερικανικής Οικονομικής Ένωσης με κυνισμό ομολογούσε:

«Ο σημερινός Κόσμος ζει κάτω από το αφόρητο καταπιεστικό δίλημμα: είτε θα διευρύνει την κατανάλωση ακολουθώντας τον δρόμο του πολέμου είτε θα μειώνει την παραγωγή ακολουθώντας το δρόμο των κρίσεων και της ανεργίας»

Δηλαδή για να διατηρηθεί ο καπιταλισμός, οι φορείς του δεν θα διστάσουν να χρησιμοποιήσουν κάθε μορφής βίας για να τον κρατήσουν στην ζωή.

 

Όμως ο «δρόμος των κρίσεων και της ανεργίας» στερούνταν ιδεολογίας και ορθολογισμού. Χρειαζόταν νέα δομικά στοιχεία και εξειδίκευση διότι οι φιλελεύθερες ορθοδοξίες του ανταγωνισμού της ελεύθερης αγοράς είχαν χάσει από την δεκαετία του 1930 κάθε ίχνος αξιοπιστίας.

1947. Στο Mont Pelerin, ιερό βουνό των απανταχού νεοφιλελεύθερων που βρίσκεται στο Βεβέ της Ελβετίας συγκεντρώθηκαν τριάντα εννιά καθηγητές από όλο τον κόσμο με επικεφαλής τους Friedrich August Hayek και Milton Friedman προκειμένου να θέσουν τις βάσεις του νεοφιλελεύθερου μανιφέστου:

«Οι βασικές αξίες του πολιτισμού βρίσκονται σε κίνδυνο. Ως συνέπεια των σημερινών τάσεων, οι ουσιαστικές προϋποθέσεις για την διατήρηση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και της ελευθερίας έχουν ήδη εξαφανιστεί από μεγάλα τμήματα της γης και σε άλλα βρίσκονται μονίμως απειλούμενες».

Εκεί ιδρύθηκε και η οργάνωση της «Mont Pelerin Society» με σκοπό να συμβάλει στην επικράτηση των φιλελεύθερων ιδεών. Από εδώ ξεπήδησαν και οι «δεξαμενές σκέψης» (think tanks) που ειδικά στη Μεγάλη Βρετανία συνέβαλαν αποφασιστικά στην επικράτηση του διανοητικού ρεύματος που ονομάστηκε «θατσερισμός».

Ο Hayek είχε ήδη γράψει το ευαγγέλιο του Μανδραβέλη «The Road of Serfdom» που αποτέλεσε τον ναυτιλιακό χάρτη της «δημοσιονομικής ορθοδοξίας», των «ισοσκελισμένων προϋπολογισμών», ότι το κράτος οφείλει να λειτουργεί μόνο ως προστάτης της κοινωνίας, ένας μηχανισμός φροντίδας για τους αδύνατους, μα κύρια πρέπει να λειτουργεί ως μοχλός για την διεύρυνση της ελευθερίας της οικονομίας μέσα στην κοινωνία ώστε να κυριαρχήσει ο ελεύθερος ανταγωνισμός που θα καλύψει από μόνος του το χάσμα των ανισοτήτων.

Ωστόσο ο Hayek και Friedman μα και το πολυεθνικό κεφάλαιο, κατά κανόνα, δεν ενδιαφέρονταν καθόλου για μια ισχυρή και ακμάζουσα κρατική οργάνωση ούτε διέπονταν από δημοκρατικά αισθήματα. Γι αυτό και η κατάκτηση του κόσμου από τις φιλελεύθερες ορδές χρειάστηκαν την βοήθεια των Ατλάντων του νεοφιλελευθερισμού, τους φασίστες Augusto José Ramón Pinochet στην Χιλή μα και του Jorge Rafael Videla στην Αργεντινή.

Ο Χάγιεκ επισκέφτηκε τη Χιλή τη δεκαετία του 1970 και του 1980 και δέχτηκε από τον φασίστα Αουγούστο Πινοσέτ τον τίτλο του Επίτιμου Προέδρου του Κέντρου Δημοσίων Σπουδών (Centro de Estudios Públicos), του think tank που ίδρυσαν οι οικονομολόγοι που μετασχημάτισαν την Χιλή σε οικονομία της ελεύθερης αγοράς. Σύμφωνα με τον ακαδημαϊκό Corey Robin: «ο Χάγιεκ θαύμαζε την Χιλή του Πινοσέτ τόσο πολύ που αποφάσισε να πραγματοποιήσει τη συνάντηση της Mont Pelerin Society στη Viña del Mar, ένα παραθαλάσσιο θέρετρο στο οποίο είχε σχεδιαστεί το πραξικόπημα κατά του Αλιέντε. Το 1978 έγραψε στους Times ότι «δεν κατάφερε να βρει ούτε έναν άνθρωπο στην τόσο επικριμένη Χιλή που να μη συμφωνεί ότι οι προσωπικές ελευθερίες ήταν ευρύτερες υπό τον Πινοσέτ από ότι υπό τον Αλιέντε». Ερωτηθείς για τη φιλελεύθερη, μη δημοκρατική διακυβέρνηση της φασιστικής δικτατορίας της Χιλής, ο Hayek έχει πει:

«Ως μακροπρόθεσμο θεσμό, είμαι κάθετα αντίθετος στη δικτατορία. Αλλά η δικτατορία μπορεί να είναι ένα απαραίτητο σύστημα σε μια μεταβατική περίοδο… Προσωπικά προτιμώ έναν φιλελεύθερο δικτάτορα από μια μη φιλελεύθερη δημοκρατική κυβέρνηση. Η προσωπική μου εντύπωση – και αυτό ισχύει και για τη Νότια Αμερική – είναι ότι στη Χιλή, για παράδειγμα, θα γίνουμε μάρτυρες μιας μετάβασης από μια δικτατορική σε μια φιλελεύθερη κυβέρνηση».

Σωστά. Διότι η δημοκρατία είναι ένα θεώρημα σωστό, μόνο εάν ταιριάζει με τα συμφέροντα του κεφαλαίου. Εάν δεν ταιριάζει επεξεργαζόμαστε την εναλλακτική θεωρία του φασισμού και των «Ταγμάτων Θανάτου» του Pinochet και του Videla που δολοφόνησαν χιλιάδες ανθρώπους και κατέστρεψαν το εργατικό κίνημα, ώστε η πολιτική των «φιλελεύθερων μεταρρυθμίσεων» της αγοράς να εφαρμοστούν μέχρι και την πλήρη εξόντωση όχι μονάχα ανθρώπων που αντιστέκονται μα και της κρατικής οργάνωσης και της εργατικής δύναμης, μετατρέποντας τον φορέα της, τον άνθρωπο, σε εμπόρευμα κερδοφόρο και φτηνό. Έπρεπε βέβαια να καταστρέψουν το Σοσιαλιστικό πείραμα του Salvador Guillermo Allende για χάρη της ελευθερίας του Hayek. Ιδεολογικά οι φιλελεύθεροι επωφελούνταν αναμφισβήτητα από την εικόνα του υπέρμαχου της ελευθερίας ενάντια στην τυραννία, με εξαίρεση τις περιοχές όπου συμμαχούσαν ολοφάνερα με δολοφόνους τυράννους.

Τις δεκαετίες του ’70, ’80, στη Λατινική Αμερική, επικράτησαν με ωμή βία, στυγνά και διορισμένα από τις ΗΠΑ δικτατορικά καθεστώτα. Και σε όλα αυτά τα φασιστικά καθεστώτα κοινός παρονομαστής ήταν οι γκουρού των απανταχού νεοφιλελευθέρων Hayek και Friedman, οι οικονομολόγοι που μετείχαν στον οργανισμό τους Mont Pelerin Society, «τα παιδιά απ’ το Σικάγο», και το ΔΝΤ.

 

Αυτές οι οικονομικές πολιτικές εφαρμόστηκαν και στις ανθούσες χώρες του καπιταλισμού της «ευημερίας» και της δημοκρατίας καταρχήν στην Βρετανία της Margaret Hilda Thatcher. Η μεγαλύτερη θιασώτης του μέντορα του νεοφιλελευθερισμού Hayek και του think tank «Mont Pelerin Society» και υπερασπίστρια της ρήσης Hayek:

«Η ελεύθερη επιλογή μπορεί τουλάχιστον να υπάρξει υπό καθεστώς δικτατορίας που αυτοπεριορίζεται αλλά όχι κάτω από μια δημοκρατία χωρίς όρια που δεν μπορεί να περιοριστεί».

Επίσης θεωρούσε, όπως και ο μέντορας της, γενικά την αναδιανομή του εισοδήματος και του κεφαλαίου από την κυβέρνηση ως μία απαράδεκτη παραβίαση της ατομικής ελευθερίας.

Γνωρίζατε άραγε ότι όταν ανέλαβε η Thatcher «..τα συνδικάτα συνδιοικούσαν την χώρα, καθημερινά το ρεύμα του ηλεκτρικού είχε πολύωρες διακοπές ενώ συχνά νεκροί άνεργοι και άστεγοι βρίσκονταν σε πεζοδρόμια και σκοτεινούς παράδρομους.»;

Το λέει ο Ανδρέας Ανδριανόπουλος. Θιασώτης της άμετρης ισχύος του χρήματος, μέλος φιλελεύθερων δεξαμενών σκέψης και ο οποίος κηρύχτηκε έκπτωτος του βουλευτικού αξιώματος από το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο το 2006 διότι ήταν επικεφαλής της εταιρείας European Profiles, που παρείχε ομάδες διεθνών ειδικών, συμβουλεύοντας την κυβέρνηση της Ρωσικής Ομοσπονδίας σε θέματα Ανταγωνισμού και Απελευθέρωσης των Αγορών. Συμπωματικά σύμφωνα με το δικαστήριο η εταιρεία European Profiles είναι μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες παροχής συμβουλών Διοίκησης στην Ελλάδα και μεταξύ των πελατών της περιλαμβάνεται το Ελληνικό Δημόσιο (Υπουργεία Ανάπτυξης, Εργασίας, Εθνικής Οικονομίας κ.τ.λ.), για λογαριασμό του οποίου αναλαμβάνει μελέτες και παρέχει υπηρεσίες συμβούλου διοίκησης.

Όταν η Πραγματικότητα ξεπερνά την φαντασία.

Η κατάρρευση του σοβιετικού συνασπισμού συντέλεσε ώστε η διεθνής καπιταλιστική οικονομία να εδραιωθεί αγκαλιάζοντας και ενσωματώνοντας ακόμα και τις πιο παραπεταμένες περιοχές του πλανήτη, σταθμίζοντας αυτήν την ενσωμάτωση αποκλειστικά με κριτήριο το κέρδος ή το δυνάμει κέρδος, υπονομεύοντας ταυτόχρονα έναν καθολικό αστικό θεσμό: το έθνος κράτος αφαιρώντας του τον έλεγχο των οικονομικών υποθέσεων του και την αναντικατάστατη λειτουργία του στους τομείς της κοινωνικής πρόνοιας, της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, της παιδείας, των κανόνων της εργασίας, των κοινών αγαθών όπως το νερό και η ενέργεια, και τέλος το δημόσιο υπονομεύτηκε καθώς ωθήθηκε να καταργήσει όλες τις δραστηριότητες του και να παραδώσει ολόκληρη την υποδομή του και την δικαιοδοσία του στις προσταγές των θεολόγων της ελεύθερης αγοράς.

Ερώτηση: τι σόι περίπτωση είναι αυτή η «ελεύθερη οικονομία της αγοράς» όταν παγκόσμια κυριαρχούν μερικές δεκάδες τεράστιες επιχειρήσεις ακυρώνοντας έτσι κάθε φράση αυτού του ιδεολογήματος;

Το εργαλείο για να επιτευχθεί αυτή η άλωση είναι τα δάνεια. Όλο και περισσότερα κράτη εξαρτώνται πλέον από τις προθέσεις και την καλή διάθεση υπερεθνικών οργανισμών όπως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ή την Παγκόσμια Τράπεζα που με την υποστήριξη της οικονομικής ολιγαρχίας των μητροπολιτικών καπιταλιστικών χωρών, χορηγούν δάνεια σε χώρες, με την προϋπόθεση ότι θα ακολουθήσουν πολιτική αρεστή στις παγκόσμιες τραπεζικές αρχές.

Στο σημείο αυτό θα μπορούσαμε να κάνουμε ζοφερές προβλέψεις για το μέλλον: όπως ας πούμε ότι η δικαστική εξουσία εκχωρείται με αντάλλαγμα μια επένδυση σε μια πολυεθνική εταιρική δύναμη, ή ότι η αστυνομία, ο στρατός και κάθε δύναμη καταστολής που εξασφαλίζει την υπακοή, αγοράζεται από την Coca Cola ή ότι οι φυλακές εκχωρούνται σε ένα επενδυτικό Hedge Fund ανοικτού ή κλειστού τύπου, δεν έχει σημασία, αρκεί να επιδοτηθεί ικανοποιητικά από το δημόσιο και να έχει επικεφαλής έναν αχυράνθρωπο όπως ας πούμε τον Μελισσανίδη. Ή ότι τα σχολεία και τα νοσοκομεία θα είναι χορηγία του ιδιωτικού τομέα, ας πούμε της «Ελληνικός Χρυσός» στα πλαίσια της εταιρικής ευθύνης της. Και ότι οι θιασώτες της ελεύθερης επιχειρηματικότητας και του laissez faire ως φιλάνθρωποι θα αναλάμβαναν τους φτωχούς ανθρώπους, που αυτοί φταίνε για την φτώχια τους, τους ανέργους, που αυτοί φταίνε για την ανεργία τους, τους αστέγους, που αυτοί φταίνε για την ανέχεια τους και γενικά τους αδαείς και τους ενοχλητικά παρείσακτους συγκεντρώνοντας τους σε γκέτο για να εξασφαλιστεί ότι όποια σκέψη για να ελέγξουν οι ίδιοι την μοίρα τους πρέπει να βγει από το μυαλό αυτού του αχρείου τεμπέλικου όχλου.

Συνομωσιολογίες θα μου πείτε ή στην καλύτερη περίπτωση, ένας δυσφημιστικός λίβελος, μια σκέτη διασπορά ψευδών φημών.

Αλήθεια «μπορεί κανείς να φανταστεί πολυεθνικές εταιρείες να σύρουν στα δικαστήρια τις κυβερνήσεις των οποίων ο πολιτικός προσανατολισμός θα είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση των κερδών τους; Μπορεί κανείς να διανοηθεί ότι οι εταιρείες αυτές θα είχαν τη δυνατότητα να ζητήσουν -και να επιτύχουν !- την καταβολή γενναίων αποζημιώσεων για διαφυγόντα κέρδη από την εφαρμογή μιας πολύ περιοριστικής εργατικής ή και περιβαλλοντικής νομοθεσίας;»

Λαϊκισμός. Εμείς, ο αχρείος τεμπέλικος όχλος δηλαδή, πρέπει να πιστεύουμε ότι ο ιδιωτικός τομέας βελτιώνει την αποτελεσματικότητα της οικονομίας, προσφέρει απασχόληση και ανταγωνιστικότητα, αρκεί να αφήσουμε ανέπαφα τα δικτατορικά δικαιώματα αυτού του τομέα πάνω στη ζωή μας, στην κοινωνία, στην οικονομία στην εκπαίδευση και σε όλο το φάσμα της πολιτικής σφαίρας:

«Ασφάλεια τροφίμων, προδιαγραφές τοξικότητας, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, τιμές φαρμάκων, ελευθερία στο Διαδίκτυο, προστασία της προσωπικής ζωής, ενέργεια, πολιτισμός, πνευματικά δικαιώματα, φυσικοί πόροι, επαγγελματική κατάρτιση, υποδομές του κράτους, μετανάστευση: δεν υπάρχει ούτε ένας κλάδος δημόσιου ενδιαφέροντος που να μην υποτάσσεται στο θεσμοθετημένο ελεύθερο εμπόριο. Η πολιτική δράση των εκλεγμένων αντιπροσώπων θα περιοριστεί στη διαπραγμάτευση με τις πολυεθνικές ή τους τοπικούς αντιπροσώπους τους γύρω από τα υπολείμματα κυριαρχίας που οι εταιρείες θα έχουν την ευγενή καλοσύνη να τους παραχωρήσουν.

Ήδη ορίζεται ότι οι χώρες που θα υπογράψουν, θα διασφαλίσουν «την εναρμόνιση των νόμων, των ρυθμίσεων και των διαδικασιών τους» με τις διατάξεις της συμφωνίας. Κανείς δεν αμφιβάλλει ότι θα επαγρυπνούν σχολαστικά για να τιμήσουν τις δεσμεύσεις τους. Σε αντίθετη περίπτωση, θα μπορούσαν να συρθούν ενώπιον κάποιου από τα ειδικά δικαστήρια που θα δημιουργηθούν για να διευθετούν τις διαφορές μεταξύ των επενδυτών και των κρατών και τα οποία θα έχουν, μάλιστα, την εξουσία να επιβάλλουν εμπορικές κυρώσεις εναντίον των κρατών. Η ιδέα μπορεί να μοιάζει αδιανόητη, εγγράφεται, όμως, στη φιλοσοφία των εμπορικών συμφωνιών που βρίσκονται ήδη σε ισχύ.» Le monde-diplomatique http://www.monde-diplomatique.gr/spip.php?article489

Οτιδήποτε αντιρρητικό ή μια διαφορετική διαδικασία που θα διαμόρφωνε άλλα σχέδια και εγχειρήματα στο παραπάνω θεσμικό και νομικό πλαίσιο φαίνεται εχθρικό και αδιανόητο. Στην ουσία οι λαοί έχουν να αντιμετωπίσουν μια συμμαχία της ολιγαρχίας του πλούτου. Μιας συμμαχίας: πολιτικού προσωπικού – οργανωμένα καπιταλιστικά συμφέροντα – εκδοτικά τηλεοπτικά συγκροτήματα διαμόρφωσης της κοινής γνώμης- δυνάμεων καταστολής και νεοφιλελευθερισμού. Που στην ουσία της η συμμαχία αυτή πάει να πει: Ο «Πινοτσέτ» βάζει τα κατασταλτικά μέσα, ο «Φρίντμαν» τα οικονομικά μέτρα, ο «Χαγιέκ» την ιδεολογία και ο «Πρετεντέρης» το δοχείο της προπαγάνδας.

Γενικός κοινωνικός έλεγχος για οποιαδήποτε δραστηριότητα. Θεσμική μονοσημία. Δημοκρατικότατα πίστευε ότι θέλεις, έχε όποια γνώμη θες πολιτικά και κοινωνικά. Αρκεί αυτά τα πιστεύω σου να μένουν στον περιορισμένο χώρο σου για να μην έχουν αλληλεπίδραση στην κοινωνία. Στο κάτω-κάτω πιο είναι το θεσμικό-νομικό πλαίσιο στο αστικό κράτος δικαίου στο οποίο μπορείς να εντάξεις την διαμαρτυρία σου; Δεν υπάρχει. Άρα σκάσε και συμμορφώσου στην κυβέρνηση και στον ιδιωτικό τομέα.

Η ουσιαστική προϋπόθεση για την διατήρηση της ανθρώπινης υπόστασης, της αξιοπρέπειας και της ελευθερίας έχει ήδη εξαφανιστεί σε μεγάλο μέρος του κόσμου μας ή βρίσκεται μονίμως απειλούμενη ή και αποπροσανατολισμένη με τον υπερεθνικισμό, τον φασισμό, τον θρησκευτικό φανατισμό.

Ωστόσο το μανιφέστο της νεοφιλελεύθερης θεολογίας και της ιδεολογίας του βουνού Mont Pelerin έχει απέναντί του την ιστορία. Μια πανίσχυρη ώθηση που μπορεί να γιγαντώσει την ανθρώπινη αντίσταση που ακόμα και σε περιόδους βαθιάς απαισιοδοξίας μπορεί και πρέπει να προσφέρει την πιθανότητα εκπλήξεων.

Το ιερό βουνό των νεοφιλελεύθερων Mont Pelerin έχει αντίπαλο:

Το βουνό  Sierra Maestra.

 

πηγή: parallhlografos